Yazılım Hata Yönetimi

Her yazılımcının hayalidir hatasız program yazmak. Ama bu sadece teoride mümkün olabilir, gerek platform, gerek analiz, gerek test, gerekse kodlamaya dayalı hata çıkabilme oranı %50 seviyelerindedir.  

Yazılım sektöründe  hatalara genel olarak BUG adı verilir. 

BUG kelimesinin tarihçesinin bilgisayarların bir oda kadar olduğu zamanlarda o odalarda görülen gerçek böceklere dayandığını bilmek belki bir nebze olsun sizi rahatlatacaktır.

Hayal edilen hatasız program yazmak olsada birçok hata çıkabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekir. Yine de amaç daha az hata çıkmasını sağlamak, çıkan hatalara da kısa sürede çözüm sağlayabilmek olmalıdır. Hata neden çıkar? ya da Hata çıktığında nasıl bir yol izlemek gerekir? bilgisi programcının kodlama kalitesini arttıracağı gibi uygulamanın başarısını da arttırır.

Bug oluşumunun birçok sebebi olduğu halde genel nedenleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir;

Önce kodla sonra düşün yaklaşımı:

Çoğu zaman, ihtiyacın analizine yeterli zaman ayrılmadığında/ayrılamadığında karşılaşılan durumdur. Kodlama yapılırken hatta sonuna doğru çok fazla değişiklik gerektirir, bazen işin en başına dönme durumları oluşur. Bu da hem kodlama süresini arttırırken hem de işin sonunda aslında istenilenden farklı bir uygulama çıkmasına sebep olabilir. Bu nedenle bir ihtiyacın analizi aslında işin temelini oluşturduğundan en önemli kısmıdır.

İhtiyacın yanlış çözümlenmesi ve/veya yanlış anlaşılması:

İhtiyaç net cümlelerle gerekirse ekran ekran, satır satır belirtilmediğinde, programlamayı yoruma açık hale getirmeye neden olacaktır. Bu da istenenden farklı bir uygulama çıkmasına veya zamanın boşa harcanmasına neden olabilir. Bu nedenle kodlamaya başlanmadan önce netleşmemiş bir adım olmaması çok elzemdir.

İhtiyacın mühendislik/modelleme aşamasına yeterince zaman ayırmamak ya da bu aşamanın atlanması:

Programlamaya başlamadan önce ihtiyacı düşüncede değerlendirmek , hatta onu kağıt üstüne dökmek, adım adım algoritmasını çıkarmak; o işte karşılaşabileceğiniz aksaklıkları, hataları önceden görmenizi sağlayacağı gibi işi bölümlemenizi sağlayarak kodlama süresini de kısaltacaktır. Bu da biten uygulamada çıkan hataları büyük oranda azaltır.

Değişkenlerin doğru kullanılmayışı:

İlk değerlerin atanmaması, taşmalara sebep olacak veri tiplerinin kullanılması, tip dönüşümlerinin kontrolsüz gerçekleştirilmesi, değişkenlerin gerektiğinde sıfırlanmamaları basit ve çoğu zaman atlanan kontroller olduğu halde uygulamada ilk ve çoğunluk hataların alınma sebepleridir.  

Girdilerin doğruluğunun sınanmaması:

Ekrandan girilebilecek ya da farklı sistemlerden gelen parametrelerin kontrol edilmeksizin ya da yeterince kontrol edilmeksizin kullanılması da hatalara sebebiyet verir. Bu aşamada yazılımcı kontrolleri yetersiz kalabileceğinden test ekibi tarafından ilk kontrol edilecek adımlardan olmalıdır.

Kodlamanın gerektiği kadar basitleştirilmemesi:

Birçok işi bir arada yapan süper fonksiyonların/nesnelerin kodlanması, yordamların çok uzun olması, katman ve görevlerin birbirlerinden yeterince ayrıştırılamaması kod akışının takibini zorlaştırdığı gibi, zamanla yordamın asıl amacından çıkılmasına neden olabilir. Bu nedenle yordamların en küçük iş bloklarına kadar ayrılmış olması hem işin takibini kolaylaştıracak, hem de ortak kullanıma daha uygun hale getirecektir. Bu da büyük projelerde kod kirliliğini önlerken, maliyeti de azaltır.

Hatanın neden çıktığı , nasıl önlenebileceği konuları sorunun kaynağını düzeltir. Fakat gerçek hayatta sadece kurallara uymak yeterli olmaz. 

Eski veya çok büyük bir projede çalışıyorsanız, projede çok sayıda kişi çalışıyorsa ya da projede çok sayıda modül varsa; tüm bu kurallara proje başlangıcından beri uyulmuyorsa hata çıkabilir. Ya da var olan bir projeye ekleme yaptığınızda kod etkileşimi varsa da öngöremediğiniz bir hatayla karşılabilirsiniz. Bu durumda hatayı önlemek kadar, var olan bir hatayı doğru ve hızlıca çözmek de en az hata yapmamak kadar önemlidir. 

Esin KAPUCU